Tokom posljednjih šest mjeseci u Republici Srpskoj politički preletači dobijaju jednu novu energiju i ostvaruju nove transfere, odnosno mijenjaju partijske dresove. Nekada prelaze iz jednih u druge opozicione stranke, nekada direktno iz opozicije prelaze u vladajuće, ali jedno im je zajedničko: nisu vjerni nikome.
Sezonu prelaza otvorila je Maja Dragojević – Stojić, koja je mandat u Narodnoj skupštini Republike Srpske osvojila u “dresu” Srpske demokratske stranke (SDS), da bi u martu mjesecu tekuće godine osvanula u Partiji demokratskog progresa (PDP) i svoj put nastavila sa Draškom Stanivukovićem.
Stanivukovićeva stranka je bila poželjna destinacija i Vladimira Medića, doskorašnjeg odbornika SDS-a u Skupštini opštine Šipovo, koji je u septembru utočište našao kao povjernik PDP-a u ovoj opštini.
Očigledno propalu stranku DEMOS je od početka godine napustilo je više stranačkih funkcionera i narodnih poslanika, neki su nastavili svoj angažman samostalno, a drugi, poput Dejana Kojića (načelnika Pala), su odlučili da svoj politički angažman dalje nastave sa Igorom Radojičićem i Draškom Stanivukovićem u novoj političkoj organizaciji.
U javnosti je možda i najviše odjeknuo transfer SDS-ovog načelnika Han Pijeska Slobodana Đurića, koji je prešao u redove ljutog rivala – Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD).
S tim u vezi, član predsjedništva SDS-a Aleksandra Pandurević objavila je zanimljiv cjenovnik ili, kako je napisala, “jutrošnji barometar cijena na političkom buvljaku”.
“Poslanik 200.000 KM, načelnik 300.000 KM, odbornik 50.000 KM” istakla je Pandurević.
Politikolog Velizar Antić smatra da je pojava političkih preletača krenula od čuvene afere „dva papka“ još 2014. godine kada je vladajuća koalicija „kupila“ dva poslanika u NSRS čime je obezbijedila većinu i nastavila vladanje u Srpskoj.
“Pošto tada pravosuđe nije riješilo ovu aferu, već je u suštini zataškalo i gurnulo u ladicu, ova pojava se raširila u sljedećim godinama. Zato mi i do dan danas imamo konstantne prelaske odbornika i poslanika iz jedne u drugu partiju za vrijeme trajanja mandata.
Nije sporno da ljudi imaju pravo da promijene političku partiju i da u nekom trenutku pređu u drugu. To je njihovo pravo i niko ne može ništa da im prigovori zbog toga. Međutim, osnovni problem kod „preletača“ je taj da su ovi ljudi izabrani na listi jedne političke partije i da su mandat, odbornički ili poslanički, dobili na listi jedne partije, a da su za vrijeme trajanja tog mandata prešli u drugu partiju”, smatra Antić.
On dodaje i da navedena pojava spada u vid političke korupcije, jer su birači na ovaj način prevareni jer su svoj glas i povjerenje dali nekome zato što je zastupao politike koje zastupa i stranka koja ga je stavila na listu.
“Nakon izbora sa preletanjem u drugu partiju odbornik ili poslanik „nosi“ i osvojeni mandat. Politička korupcija ne bi postojala kada bi odbornik ili poslanik koji mijenja političku partiju ostavio osvojeni mandat partiji na čijoj je listi bio, a da on kao pojedinac slobodno pređe u drugu partiju. Međutim, koliko je meni poznato, ovaj slučaj se nije desio. Iz tog razloga postoji ogromna sumnja da se ovde radi o klasičnoj korupciji i da se u stvari ne „kupuje“ odbornik ili poslanik već se „kupuje“ mandat”, ocjenjuje Antić i dodaje da rješenje za ovu pojavu treba da ide na dva nivoa.
“Prvi je institucionalni, a drugi je razvoj političke kulture naroda. Na prvom nivou bi trebalo usvojiti zakon kojim bi se regulisalo da u prvoj godini trajanja mandata nije dozvoljeno prebacivati mandat u drugu političku partiju. Ova odredba bi u velikoj mjeri smanjila broj preletača jer se velika većina preleta vrši upravo u prvoj godini mandata, odnosno u samom trenutku formiranja parlamentarne ili opštinske skupštinske većine. Drugi nivo je mnogo značajniji i dolazi sa razvojem političke kulture naroda. To znači da narod mora da shvati da je ova pojava izuzetno štetna i da preletače počne da kažnjava na izborima. U tom slučaju, svi oni koji misle ozbiljno da se bave politikom a žele da prelete u drugu partiju dobro bi razmislili pre nego što naprave taj potez jer bi znali da oni glasači koji su za njih do tada glasali sasvim sigurno neće ponovo dati njima glas.”
Piše: Stefan Blagić
