Emanuel Makron je predložio formiranje nove političke zajednice u Evropi, u kojoj bi bili i Ukrajina i Zapadni Balkan. Njemačka ne želi da bude „kočničar“, ali ima drugačije poglede na budućnost Balkana.
Centralni dio zajednice činila bi Evropska unija – tako bi se u aktuelnoj geopolitičkoj situaciji mogle okupiti i one zemlje koje nisu ili ne žele da budu članice EU, izjavio je Makron u ponedeljak (9.5.) u Berlinu. Glavni grad Njemačke bio je inače cilj prve posjete inostranstvu Makrona nakon što je položio zakletvu za drugi predsjednički mandat. On se u Berlinu sastao sa kancelarom Olafom Šolcom koji je Makronovu ideju nazvao „veoma zanimljivom“.
Radi se o ideji koja podsjeća na privilegovano partnerstvo, što je EU odavno htjela da ponudi Turskoj – kao svojevrsnu „utješnu nagradu“, umjesto punopravnog članstva. Makron je svoju ideju predstavio i u Evropskom parlamentu u Strazburu, gdje se održavala Konferencija o budućnosti Evrope. Francuska trenutno predsjedava Savjetu Evropske unije.
Velika skepsa vlada u EU oko ideje daljeg proširenja, pogotovo u Francuskoj. Baš kao i njegovi prethodnici u Jelisejskoj palati, i Makron se umjesto toga zalaže za produbljivanje integracija EU u sadašnjem sastavu, pa je u ponedjeljak predložio i promjenu Ugovora o EU, odnosno ukidanje konsenzusa prilikom donošenja odluka koje se tiču recimo fiskalne ili odbrambene politike. Prema tom prijedlogu predviđa se donošenje odluka „kvalifikovanom većinom“ glasova.
Šolc za EU-perspektivu Zapadnog Balkana
Uprkos činjenici da je njemački kancelar Šolc blagonaklono reagovao na Makronove predloge, formiranje eventualne političke unije moglo bi da dovede do novih konflikata: Ukrajina insistira na punopravnom članstvu u EU i NATO.
Kancelar je nakon sastanka sa Makronom na konferenciji za novinare izričito rekao da ta ideja ne bi smjela da dovede do toga da se odustane od EU-perspektive šest zemalja Zapadnog Balkana, odnosno da im se onemogući ulazak u Uniju.
Zbog ruskog i kineskog uticaja u tom regionu, njemački kancelar Šolc se protekle nedjelje založio za ulazak Srbije, Albanije, Sjeverne Makedonije, Crne Gore, Kosova i BiH u Evropsku uniju – i to što je brže moguće. Makron i Šolc su naglasili značaj saradnje sa šest navedenih zemalja Zapadnog Balkana. Francuski predsjednik je potvrdio da tokom predsjedavanja EU (do kraja juna) želi da organizuje samit o Zapadnom Balkanu. A Šolc je najavio da i ubuduće želi da forsira „Berlinski proces“ s ciljem da se etablira zajednički ekonomski prostor u regionu – što je proces koji je započela njegova prethodnica Angela Merkel.
Na Makronove zahtjeve za promjenom Ugovora o EU, Šolc odgovara da Njemačka neće biti „kočničar“. Ipak, prema njegovom mišljenju, moguće je doći do efikasnijeg funkcionisanja EU i na druge načine. Kao primjer je naveo ukidanje načela konsenzusa oko donošenja odluka unutar Unije.
Brojne zemlje EU u ponedjeljak su se usprotivile francuskom prijedlogu. Među tih 13 država su i skandinavske članice, kao i Hrvatska, Slovenija i Poljska. Za usvajanje promjena Ugovora o EU potrebna je podrška svih 27 zemalja, odnosno ratifikacija u parlamentima svih članica Unije.
„Želimo primirje i to što je brže moguće“
Makron i Šolc izrazili su spremnost za tešnju saradnju Nemačke i Francuske i u budućnosti. Makron je u tom kontekstu posebno spomenuo odbrambenu politiku, istraživanje i razvoj, ali i zajednički stav u odnosu prema Kini. Tokom sastanka u Berlinu, glavno pitanje bila je Ukrajina, odnosno način na koji se može pomoći toj zemlji koja je žrtva ruske agresije. „Želimo primirje i to što je brže moguće“, naglasio je Makron.
Dvojica državnika su u večernjim satima otišli i do Brandenburške kapije koja je na Dan Evrope bila osvijetljena u bojama ukrajinske zastave.
(DW)
