Da su konkursi u Republici Srpskoj odavno izgubili bilo kakav smisao svima je jasno, ali kada institucija koja donosi zakone previđa konkurs kao instrument zapošljavanja, to je alarm za čitavo društvo. Bahato i neodgovorno ponašanje političara je uobičajena svakodnevica u Republici Srpskoj, a kako možemo da vidimo, kada ste u SNSD-u, možete praktično sve.
Nevena Rakić, svršeni student Fakulteta političkih nauka iz Gradiške i aktivni omladinac SNSD-a iz ovog grada, dobila je posao u Narodnoj skupštini Republike Srpske bez raspisivanja ikakvog konkursa. Dakle, dok se drugi svršeni studenti grčevito bore za zaposlenje, a mnogi od njih usljed nemogućnosti da se zaposle napuštaju zemlju, članovi SNSD-a nemaju takve probleme, a jedan od eklatantnih primjera je upravo Rakićeva.
Interesantan je i odgovor koji smo dobili od Narodne skupštine Republike Srpske na upite u vezi sa partijskim zapošljavanjem SNSD-ove omladinke.
“Opštinska organizacija porodica poginulih i zarobljenih boraca i nestalih civila Republike Srpske iz Gradiške, obratila se zahtjevom broj: 01-78/11od 26. 10. 2017. godine Narodnoj skupštini Republike Srpske. U zahtjevu je zatraženo da se u skladu sa Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske iznađe mogućnost da se Neveni Rakić, koja ima status djeteta poginulog borca, omogući obavljanje pripravničkog staža. Zahtjevu navedene organizacije je udovoljeno, te je Nevena Rakić zasnovala radni odnos u Narodnoj skupštini u svojstvu pripravnika“, objašnjavaju iz Skupštine i dodaju da je nakon obavljenog pripravničkog staža Neveni Rakić prestao radni odnos, a da je ista nakon položenog stručnog ispita za rad u upravi Republike Srpske, ponovo zasnovala radni odnos na određeno vrijeme.
Međutim, to nije sve. Ubrzo nakon radnog odnosa na određeno vrijeme, uslijedio je i ugovor na neodređeno vrijeme.
“Zahvaljujući tome što je imenovana stručno, savjesno, efikasno i odgovorno izvršavala sve postavljene poslove i zadatke, sa istom je 1. novembra 2019. godine zaključen Ugovor o radu na neodređeno vrijeme”, poručuju iz Skupštine.
Interesantno je da u Skupštini i nakon isteka zakonom predviđenog roka od 15 dana od našeg idućeg upita, vlada muk i tišina. Pitali smo ih ko je stavio potpis na zapošljavanje Rakićeve i kada je objavljen konkurs po kojem je dotična dobila zaposlenje. Da li su naprasno ostali bez službenika za odnose sa javnošću nije poznato, ali kako Infoveza nezvanično saznaje, konkurs za navedeni posao nikada nije raspisan, a zapošljavanju Rakićeve kumovao je Denis Šulić, potpredsjednik NS RS i predsjednik mladih SNSD-a.
Nije ni čudo što Rakićeva slavi 28 godina postojanja NS RS, kada je samo sedam dana nakon toga u istoj zaposlena na neodređeno vrijeme.
O tome da li svi SNSD-ovi kadrovi “stručno, savjesno i odgovorno” obavljaju svoje poslove iz Skupštine nisu odgovorili, ali zato jeste Damjan Ožegović iz Transparency International-a.
“Prilikom prijema novih radnika može se obezbjediti da član porodice poginulog borca ima, pod istim uslovima, prednost u zapošljavanju u odnosu na ostala lica, u skladu sa propisima kojima se uređuje oblast rada i zapošljavanja. Dakle, članu porodice poginulog borca se može dati prednost, ali mu se ne može dati isključiva već samo u ravnopravnom postupku i pod istim uslovima sa drugim kandidatima”, kategoričan je Ožegović.
Očigledna diskriminacija
Dragan Todorović iz Banjalučkog centra za ljudska prava ističe da Zakon o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske predviđa prednost u zapošljavanju za članove porodica poginulih boraca, ali da je u ovom slučaju ta prednost ostvarena na poprilično sumnjiv način.
“Organi Republike Srpske ne bi smjeli da zapošljavaju radnike (a to se odnosi i na pripravnike) bez javnog konkursa, jer na taj način uskraćuju mogućnost određenom broju lica da ostvare svoja zakonska prava. Ukoliko je NS RS imala namjeru da primi u radni odnos određeni broj pripravnika iz kategorije djece poginulih boraca, onda je to trebalo da učini putem javnog konkursa na koji bi se mogla prijaviti sva zainteresovana lica iz navedene kategorije, kazao je Todorović.
On objašnjava i da je zapošljavanje pripravnika urađeno putem “direktne pogodbe” između Opštinske organizacije porodica poginulih i zarobljenih boraca i nestalih civila Republike Srpske iz Gradiške i NS RS i time je uskraćeno pravo svim drugim licima iz kategorije djece poginulih boraca da konkurišu za to radno mjesto.
“Na taj način je izvršena diskriminacija u korist jednog lica što predstavlja nedopustiv vid zapošljavanja u državnim organima i ustanovama Republike Srpske“, navodi Todorović i dodaje da namjera NS RS nije bila da pomogne ovoj kategoriji lica, jer navedeno lice nakon odrađenog pripravničkog staža i položenog državnog ispita zasnovalo radni odnos na neodređeno vrijeme.
“To jasno ukazuje da je namjera od samog početka bila da se to lice zaposli u NSRS na neodređeno vrijeme, pa je stoga to urađeno bez javnog konkursa i daleko od očiju javnosti kako ništa ne bi bilo prepušteno slučaju”, zaključuje Todorović.
Sličnog stava je i politikolog i politički analitičar Velizar Antić.
“Ukoliko nije bilo konkursa, mislim da možemo govoriti o nepravilnostima. Jer, recimo, na tom konkursu, da je bio raspisan, mogli su se prijaviti i drugi kandidati koji bi bili u istom statusu kao i primljena kandidatkinja, pa su oni u ovom slučaju oštećeni, jer nisu ni bili u prilici da konkurišu na posao”, jasan je Antić.
On je mišljenja da članovi porodica poginulih boraca moraju imati prednost pri zapošljavanju, međutim, kako tvrdi, to ne smije biti jedini kriterijum pri zapošljavanju.
“Oni treba da imaju prednost u slučaju da su im druge kvalifikacije iste kao i kod drugih prijavljenih kandidata i u tom slučaju da imaju prednost pri zapošljavanju”, kazao je Antić i ustvrdio da su upravo vlasti u Republici Srpskoj u najvećoj mjeri kršile ovaj zakon i da nisu poštovale članove porodica poginulih boraca, već su, kako ističe, na konkursima prednost pri zapošljavanju imali članovi vladajućih političkih partija.
“Bitnije je bilo imati člansku knjižicu vladajućih političkih partija nego status člana porodice poginulog borca”, komentariše Antić.
Rakićeva nije usamljena
Da je Antić u potpunosti u pravu svjedoči i slučaj zapošljavanja Anje Ljubojević, takođe istaknutog člana SNSD-a iz Banjaluke. Ljubojevićeva je zaposlena u Vijeću naroda Republike Srpske bez ikakvog konkursa, što iz Vijeća i ne kriju.
“Na radne odnose zaposlenih u Vijeću naroda RS primjenjuju se odredbe Zakona o radu, Zakona o radnim odnosima u državnim organima RS i Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u organima uprave Srpske, a kojima nije propisana obaveza raspisivanja javnog konkursa za prijem pripravnika, te se postupak prijema pripravnika vrši u skladu sa zakonom i internim aktima Vijeća naroda RS”, odgovaraju iz ove institucije.
Velizar Antić tvrdi da je su državne službe posebno ranjive na partijsko zapošljavanje, jer se radi o oblasti koja je oskudno regulisana.
“Ogroman je prostor za malverzacije ostavljen u državnim službama, što oni koji se nalaze na vlasti jako vješto koriste. Ova oblast je skoro pa potpuno neregulisana ili se postojeći propisi ne poštuju i vrše se razne malverzacije”, zaključuje Antić.
Posebno je interesantno što je i Željka Cvijanović, predsjednica Republike Srpske i potpredsjednica SNSD-a u ponedjeljak 9-og marta izjavila da bi bio problem da neko do posla dolazi zbog partijske knjižice.
“Ali ono što bi bio problem jeste da vi dođete do radnog mjesta zato što jeste pripadnik, ili da ne dođete jer niste pripadnik neke političke partije“, izjavila je nedavno Željka Cvijanović.
Izvor: Infoveza / Autor: Stefan Blagić
