Iako je protest protiv iskopavanja litijuma u Beogradu protekao mirno, nekoliko aktivista i građana je uhapšeno nakon protesta.
Hapšenja su se dogodila uprkos tome što su organizatori protesta insistirali na mirnom karakteru demonstracija. Uhapšeni su odmah označeni kao „izgrednici“ i „ekstremisti“ u prorežimskim medijima.
Međutim, građani su se brzo organizovali i okupili ispred policijskih stanica gdje su uhapšeni aktivisti bili pritvoreni. Građani koji su se okupili ispred policijske stanice jasno su stavili do znanja da neće tolerisati nasilje nad aktivistima i da će nastaviti da se bore za svoja prava. Mnogi su nosili transparente i uzvikivali parole podrške uhapšenima.
Važno je napomenuti da su ovi protesti i okupljanja pokazali ne samo odlučnost aktivista, već i širu podršku građana koji nisu direktno uključeni u organizaciju protesta. Ljudi iz različitih dijelova društva, od studenata do penzionera, pridružili su se protestu, što pokazuje da tema iskopavanja litijuma i ekoloških pitanja prevazilazi političke i ideološke granice.
Solidarnost građana se proširila i na društvene mreže, gdje su mnogi dijelili informacije o hapšenjima i organizovali podršku uhapšenima. Ubrzo su se pojavili i pozivi na nove proteste i blokade, ukazujući na to da vlast neće moći da uguši građanski otpor samo represijom.
Vučićeva konferencija za medije
Na konferenciji za medije Aleksandar Vučić je ponovo pokazao svoj prepoznatljiv način komuniciranja s javnošću, koji često uključuje kombinaciju umirujućih tonova i oštrih kritika. Vučić je protestante opisao kao „manjinu koja teroriše većinu“, pokušavajući da prikaže njihov otpor iskopavanju litijuma kao ekstremistički i štetan za širu zajednicu. Ova retorika nije nova, ona se uklapa u širi narativ koji Vučić koristi kada se suočava s ozbiljnim građanskim nezadovoljstvom.
Vučić je u svom govoru pokušao da minimizira značaj protesta, naglašavajući da su u Srbiji „protesti normalna pojava“ i da vlast nema problem s tim da se čuje glas građana. Međutim, u isto vrijeme je istakao da je ono što je uslijedilo nakon protesta – tj. hapšenje pojedinih učesnika – bila reakcija na „nasilje“ koje navodno sprovode demonstranti. Ova izjava je u oštrom kontrastu sa činjenicama sa terena, gdje su protesti protekli mirno, a policijska intervencija protiv aktivista došla je kao pokušaj zastrašivanja i suzbijanja daljih okupljanja.
Ono što je posebno interesantno u Vučićevom obraćanju jeste promjena tona u odnosu na izjave koje je davao prošli mjesec, nakon posjete njemačkog kancelara Olafa Šolca. Tokom te posjete, Vučić je s entuzijazmom govorio o potencijalu Srbije da se uključi u „evropski projekat“ iskopavanja litijuma, što je opisao kao „kvantni skok“ u budućnost. Njemačka podrška ovom projektu, prema Vučiću, značila je ne samo ekonomski prosperitet, već i jačanje veze Srbije s Evropskom unijom.
Međutim, nakon protesta i rasta nezadovoljstva javnosti, Vučićev narativ se pomjerio ka retorici o „dijalogu s građanima“. S jedne strane, Vučić nastoji da prikaže sebe kao lidera koji je spreman da sasluša zabrinutosti svojih građana, dok s druge strane, koristi priliku da delegitimizuje same te zabrinutosti, označavajući ih kao pretjerane ili orkestrirane od strane opozicije.
Ova kontradiktornost u Vučićevim izjavama odražava njegovu strategiju balansiranja između unutrašnjeg i spoljnog pritiska, što mu nije strano. Na domaćem terenu, suočen je s rastućim otporom građana koji su zabrinuti zbog ekoloških posljedica iskopavanja litijuma i korupcije koja je često povezana s velikim infrastrukturnim projektima. S druge strane, na međunarodnom nivou, Vučić nastoji da zadovolji strane investitore i partnere poput Njemačke, koji vide litijum kao ključni resurs za budućnost evropske industrije električnih vozila.
Vučićeva strategija je očigledna – smiriti domaću javnost obećanjima o dijalogu i mogućem odustajanju od kontroverznih projekata, dok u isto vrijeme zadržava otvorenu opciju za iskopavanje litijuma u budućnosti, u zavisnosti od političke situacije i pritisaka sa Zapada. Međutim, ovakva dvosmislena politika dovodi do sve većeg nepovjerenja među građanima, koji sve više sumnjaju u iskrenost vlasti i njenu spremnost da stvarno uzme u obzir volju naroda.
Uloga prorežimskih medija
Tokom i nakon protesta u Beogradu, režimski mediji u Srbiji još jednom su pokazali svoju funkciju kao produžena ruka vlasti, koristeći dezinformacije, manipulaciju i diskreditaciju da bi oslabili uticaj demonstracija i podršku građana.
Prorežimski mediji, kao što su “Informer”, “Srpski Telegraf”, “Kurir”, i “Pink” odigrali su centralnu ulogu u stvaranju narativa koji protestante prikazuje kao radikalne i opasne elemente društva. Umjesto objektivnog izvještavanja o razlozima protesta i zabrinutostima građana u vezi s ekološkim i društvenim posljedicama iskopavanja litijuma, ovi mediji su se fokusirali na delegitimizaciju demonstranata. Korišćeni su termini poput “izdajnika” “plaćenika” i “stranih agenata”, čime su demonstranti etiketirani kao neprijatelji države i društva.
Ovakvo izvještavanje ima nekoliko ciljeva.
Prvi je da se stvori osjećaj straha i nesigurnosti među građanima, kako bi se odvratili od učešća u budućim protestima. Prorežimski mediji često preuveličavaju incidente i sukobe na protestima, čak i kada oni nisu postojali, kako bi stvorili percepciju da su demonstracije nasilne i haotične.
Drugi cilj je delegitimizacija samih zahtjeva demonstranata. Umjesto da se ozbiljno razmotre ekološki i socijalni aspekti iskopavanja litijuma, prorežimski mediji su se fokusirali na teorije zavjere i tvrdnje da su protesti orkestrirani od strane stranih sila ili opozicije koja želi da destabilizuje Srbiju. Ovaj narativ je osmišljen da skrene pažnju sa stvarnih problema i predstavi proteste kao dio šireg plana za rušenje vlasti. Tako, umjesto da se građani informišu o potencijalnim opasnostima iskopavanja litijuma, oni se bombarduju informacijama koje imaju za cilj da ih zbune i odvrate od podrške demonstrantima.
Treći aspekt uloge prorežimskih medija jeste stvaranje polarizacije u društvu. Kroz svoje izvještavanje, ovi mediji dodatno produbljuju podjele između onih koji podržavaju vlast i onih koji su protiv nje. Na taj način se stvara atmosfera u kojoj se svaka kritika vlasti doživljava kao napad na državu i nacionalne interese. Mediji koriste retoriku “mi protiv njih,” gdje su svi oni koji se usude da se suprotstave Vučićevom režimu označeni kao neprijatelji Srbije.
Iako je Vučić na konferenciji za medije samouvjereno pokušao da pokaže da suvereno vlada situacijom, protesti protiv iskopavanja litijuma pokazuju sve veće nezadovoljstvo građana načinom na koji se vodi zemlja. Vučićeva retorika, koja se mijenja zavisno od političkog konteksta, zajedno sa medijskom propagandom, jasno ukazuje na duboke podjele u društvu. Dan poslije protesta, Beograd i Srbija su i dalje podijeljeni, ali građani su odlučni da ne odustanu od borbe za čistiju i pravedniju zemlju.
(Gerila.info)
