Više od godinu dana unazad na području Šumskog gazdinstva „Čemernica“ traje organizovana krađa šume. U prošloj godini policija je mjesecima vršila uviđaj u šumskim odjelima i oduzimala poslovnu dokumentaciju (mediji su o tome već izvještavali krajem prošle, odnosno početkom ove godine), ali krađa šume nije zaustavljena.
Prema mišljenju zaposlenih radnika, grupa njihovih kolega, uz podršku rukovodstva preduzeća, nastavila je da pustoši šumu na ovom području. Kako tvrde, u pojedinim slučajevima je samo promijenjen način krađe.
Krajem prošle godine, unutrašnja kontrola iz sjedišta „Šuma Republike Srpske“, utvrdila je manjak šumskih drvenih sortimenata oko 500 kubika u odjelu 171/1, RJ „Cvrcka“. Postupajući po anonimnoj prijavi, unutrašnja kontrola ustanovila je razliku između otpremljene drvne mase i primljene, tj. upisane u knjigama premjerbe.
Trupci prije otpremljeni nego što su zaprimljeni
Kako bismo pojasnili proces krađe važno je istaći da se, nakon sječe stabla, vrši premjerba dobijenih sortimenata koji su razvrstani po klasama. Premjerbu vrše šumarski tehničari (poslovođa, primači itd.). Tako, npr. ukoliko su sjekači u toku dana posjekli 100 kubika, ovlaštena lica prilikom mjerenja smanje navedenu drvnu masu, uglavnom na prečniku trupca i u odgovarajuće evidencije (knjige premjerbe) upišu 90 kubika. Razlika od 10 kubika se prodaje na „crno“, u dogovoru sa otpremačem, koji vrši otpremu sortimenata sa stovarišta. Razlika između primljene i otpremljene drvne mase kreće se od 10% do 15%, što samo u jednom odjelu iznosi oko 500 kubika, najkvalitetnijih ŠDS.
U izvještaju službe unutrašnje kontrole od 24.9.2021. godine, između ostalog, utvrđene su i opisane nepravilnosti.
„Konstatuje se da je kod gotovo svih otpremljenih ŠDS evidentiran veći prečnik u odnosu na prečnike koji su evidentirani u knjigama premjerbe drveta. Utvrđena zapremina iz otpremnih iskaza veća je za 28.3 kubna metra, ili 14 odsto u odnosu na zapreminu iz knjiga premjerbe. Kontrolnim premjerom sortimenata u navedenom odjelu utvrđena zapremina je veća za 2.8 kubnih metara ili 7 odsto u odnosu na zapreminu iz knjiga premjerbe. Utvrđeno je i da su dva sortimenta prije prije otpremljena nego što su zaprimljena“, navodi se u izvještaju.
S obzirom na to da zbog navedene krađe još niko nije pozvan na odgovornost ista je nastavljena i ove godine. Prema informacijama koje su u posjedu portala Infoveza, u istoj radnoj jedinici „Cvrcka“, na isti način kradu najkvalitetnije šume četinara na ovom području.
Kako eksklzuvino saznajemo, radnici su izvršili analizu par stotina trupaca (uglavnom prve klase) i ustanovili razliku oko 12% između primljene i otpremljene drvne mase, koja je otuđena od strane onih, kojima je povjerena na gazdovanje. Analiza trupaca izvršena je u odjelu broj 2. RJ. „Cvrcka“, gdje su radovi izvođeni od februara do maja ove godine.
Sobzirom, da navedena krađa traje duži vremenski period, da je do sada otuđena veća drvna masa, da izvršioci krađe nisu do sada pozvani čak ni na disciplinsku odgovornost, nema sumnje da je krađa organizovana od strane rukovodstva preduzeća.
Radnici ŠG „Čemernica“ ističu da glavna odgovornost u čitavom slučaju pada na rukovodstvo javnog preduzeća.
„Simptomatično je da je v.d. direktora na ovu poziciju imenovan upravo sa mjesta upravnika RJ „Cvrcka“, na kojoj se vrše navedene krađe, za razliku od preostale dvije radne jedinice. Isti je imenovan, kao kadar SNSD-a, na prijedlog načelnika opštine Kneževo, koji je ujedno i predsjednik OO SNSD-a, a koji je na ovu funkciju izabran upravo sa mjesta upravnika Cvrcke. Po mišljenju upućenih, u ovoj činjenici leži odgovor, zašto aktuelni direktor ima bezrezervnu podršku stranke“, objašnjavaju radnici.
ŠG. „Čemernica“ je u prošloj godini ostvarilo gubitak od 520.000 KM, a u toku ove godine, nastavljen je trend negativnog poslovanja. Zbog navedenog stanja plate radnika nisu povećane iako je na nivou JP „ŠUME REPUBLIKE SRPSKE“, osnovica za obračun plata povećana za 20 KM. Sve ovo izaziva gnijev i nezadovoljstvo kod radnika, koji su, kako nezvanično saznajemo, na inicijativu direktora od nedavno podjeljeni u dva sindikata.
I dok se iz MUP-a ograđuju i upućuju nas Okružno javno tužilaštvo iz Banjaluke, samo tužilaštvo se još uvijek ne oglašava.
Podsjećamo, ranije ove godine v.d. direktora ovog gazdinstva Njegoš Radić odbacio sumnje o krađana šume.
„Odgovorno tvrdim da nema nikakvih pritisaka prema radnicima, već naprotiv, radnici primaju sve bruto plate redovno i isto tako izvršavaju svoje redovne radne zadatke“, rekao je Radić i poručio da nisu tačni navodi o šumskim krađama, te očekuje da će sve to dokazati istraga.
Bivši načelnik opštine Kneževo Milan Komljenović za Infovezu ističe da je ŠG „Čemernica“ nekada predstavljalo pojam dobrog poslovanja, a da je danas preduzeće u lošem stanju.
„To je bilo jedno od najboljih gazdinstava i ovo što se u posljednje vrijeme događa jeste jedan opšti lopovluk. Dovoljno je samo da uporedite period od prije nekoliko godina i tekući period”, kazao je Komljenović i dodao da je ranije smijenjen direktor koji je, kako kaže, domaćinski upravljao preduzećem.
Pojašnjenje tabela i opis procesa krađe
Sve tabele se odnose se na isti odjel, br. 2 RJ „Cvrcka“
Prije izvođenja radova sječe i izvoza, izvrši se doznaka stabala za sječu, sačini se izvođački projekat u kojem je, pored ostalog, određena i tačna drvna masa. Razumljiva odstupanja od određene mase, koja se mogu obrazložiti, iznose oko 1%.
Ako sjekači u toku dana posijeku 100 kubika, oni zvanično prime manje za 10-15%
Ne kradu kompletan trupac, već od svakog trupca navedenu masu, tako da je svaki trupac propisno obilježen, ima čekić, identifikacioni broj (broj pločice) i svaki je evidentiran u knjigu premjerbe
Šumski odjeli, četinara, u prosjeku su oko 5000 kubika, tako da se iz jednog odjela ukrade minimalno 500 kubika
Primanje sortimenata, primka, evidentiranje istih je kao ulaz robe u prodavnici i oni se zadužuju sa manjom količinom
Otprema se vrši po stvarnoj količini, ona je tačna, jer će kupac u suprotnom reklamirati
Onu drvnu masu koju su ukrali prodaju na crno, uglavnom istim kupcima, lokalnim, na koje oni ne plaćaju pdv (u prevodu, nekoliko trupaca koji nisu upisani u otpremnicu)
Na kraju dolazi do razlike između doznačene i realizovane mase i to pokušavaju prikriti tako što iz narednog, novog odjela otpremaju na ime prethodnog odjela da smanje razliku u razumnu mjeru
Ovo se ne može uraditi ako nije upoznat rukovodilac RJ, koji je materijalno odgovoran, a rad svih rukovodilaca kontroliše tehnički direktor i izvještaj podnosi direktoru
Piše: Stefan Blagić
