Na dan 30.6. 1998. godine Direkcija za privatizaciju Republike Srpske je naložila računovodstvenim službama osnovnih državnih preduzeća od vitalnog interesa za Republiku Srpsku da dostave Direkciji knjigovodstvene vrijednosti pokretne i nepokretne imovine. Tražila je i da se dostavi šta se vodi u aktivnom i pasivnom bilansu (doniranim sredstvima). Na taj dan izvršni direktor ekonomskog sektora u ODP „Autoprevoz“ Banjaluka Branko Predragović sačinio je pozicije aktivnog i pasivnog bilansa, koju je predao u Direkciju za privatizaciju Srpske.
Poziciju je Predragović potpisao kao odgovorno lice za sastavljanje bilansa, a generalni direktor ODP-a Borislav Vitković je taj bilans potpisao. Procijenjena knjigovodstvena vrijednost pokretne i nepokretne imovine u aktivnom bilansu je predata direkciji za privatizaciju sa vrijednošću 35.723.347 njemačkih maraka.
U bilansu je prikazano da je Autoprevoz vlasnik zemljišta od 36 dunuma u Ulici partizanskih avijatičara (kasnije preimenovana u Put srpskih boraca). U pokretnu imovinu tada su uključena 124 autobusa u uglavnom neispravnom stanju, stari do sedam godina.
U nepokretnu imovinu uračunat je objekat remonta, objekat tehničkog pregleda, upravna zgrada – trospratnica, a druga nepokretna imovina nije prikazivana.
U početni bilans stanja nije upisano zemljište površine 12 dunuma i 300 kvadrata na staroj autobuskoj stanici u Banjaluci, kao i zemljište i zgrada na novoj autobuskoj stanici površine 5.500 kvadrata, kao i remontna hala u opštini Kotor Varoš izgrađena na parceli od 8 dunuma, koju je, prema riječima našeg izvora, tada koristilo privatno preduzeće „Golubić“ iz Kotor Varoša, na osnovu odluke opštine Kotor Varoš o dodijeljivanju na korištenje napuštenih objekata tokom rata drugim pravnim licima. Navedeni objekti u Kotor Varošu nikada stvarno nisu bili napušteni i njima je raspolagao jedino ODP “Autoprevoz”.
U maju 2001. godine u Banjaluci održana je licitacija prodaje državnog kapitala u ODP „Autoprevozu“, a državni kapital je iznosio 24.88 odsto u odnosu na procijenjenu vrijednost od preko 35 miliona maraka (8.63 miliona maraka). Na licitaciji su učestvovali Živko Babić, vlasnik privatnog preduzeća „Golubić“ iz Kotor Varoša i Slavko Malkić, vlasnik preduzeća ŽIS iz Laktaša. Prodaja na toj licitaciji nije izvršena.
Na dan prve neuspjele privatizacije generalni direktor ODP „Autoprevoza“ je bio Bjelan Popović koji je, naložio da se Direkciji za privatizaciju dostave novi bilansi početnog stanja u koji će biti uvrštena nova autobuska stanica u Banjaluci, sa staničnom zgradom, peronima i dolaznim peronima i zemljištem površine 5.5 dunuma, kao i objekat remonta u Kotor Varošu na osam dunuma zemljišta, sa urađenom halom za remont autobusa i tehničkim pregledom, kao i drugih teretnih vozila koji je na dan privatizacije bio na korištenju kod D.O.O. „Golubić“ (u potpunosti vlasništvo Živka Babića). Procijenjena vrijednost nove autobuske stanice u tom trenutku je bila oko 5.5 miliona konvertibilnih maraka, a objekat remonta sa osam dunuma zemlje u KV procijenjen je na milion i petsto hiljada maraka.
Nakon toga Babić odlazi u Novu Topolu i prema tvrdnjama našeg izvora, dogovara sa Vitkovićem da Vitković angažuje dio sindikata koji je bio njemu lojalan i da organizuje štrajk u ODP „Autoprevozu“. Cilj je bio i da se prikupe potpisi tada zaposlenih, a u namjeri da se Vitković ponovo postavi za generalnog direktora ODP-a, a sve kako bi bila izvršena privatizacija.
Istoga dana 22.5.2001. u službene prostorije ulaze sindikalne vođe Drago Stanivuković, glavni dispečer, Velinko Plavšić, dispečer za gradski saobraćaj, vozač Mladen Tešanović i pokojnog Vitomira Vidovića, predsjednik sindikata lojalnog Borislavu Vitkoviću. Oni fizički izbacuju Bjelana Popovića iz kancelarije generalnog direktora i postavljaju sindikalne rukovodioce na mjesta portira, kako bi spriječili ulazak pojedinih izvršnih direktora u ODP “Autoprevoz”. Na osnovu potpisa zaposlenih u registracionom Osnovnom sudu u Banjaluci sindikat vrši brisanje ovlaštenog lica za zastupanje Bjelana Popovića i postavlja novog rukovodioca Borislava Vitkovića.
Nakon izbacivanja Popović je tražio asistenciju policije, a policija ignoriše Bjelanov zahtjev da ga vrate u službene prostorije. Predstavnici MUP-a tada su napisali prekršajne prijave protiv Drage Stanivukovića, Velinka Plavšića, Vitomira Vidovića i Mladena Tešanovića, jer su Popoviću nanesene tjelesne povrede prilikom izbacivanja.
Nakon svega toga, Zvonko Savić (muž Snježane Savić, sudije Ustavnog suda Republike Srpske), izvršni direktor pravnog sektora disciplinskoj komisiji podnosi prijavu protiv Bjelana Popovića u kojoj navodi da je svojim ponašanjem narušio ugled direktora ODP „Autoprevoza“ (samo jedna povreda radne dužnosti). Navedenom disciplinskom postupku Popović se nije odazvao. Disciplinskom komisijom je rukovodila Mira Vasić, sadašnji pomoćnik ministra za rad i zapošljavanje u Ministarstvu rada i boračko – invalidske zaštite RS, koja je donijela rješenje kojim je proglasila Bjelana Popovića krivim za 11 povreda radne dužnosti, na osnovu čega mu izriče mjeru prestanka radnog odnosa.
Na osnovu rješenja o prestanku radnog odnosa, Popović pokreće radni spor kod Osnovnog suda u Banjaluci. Sud proglašava rješenje ništavnim i nalaže „Autoprevozu“ da Bjelana vrati na radno mjesto generalnog direktora i da mu isplati sve plate i druga primanja, kao da je radio.
Nakon ponovnog imenovanja Borislava Vitkovića za generalnog direktora ODP „Autoprevoz“ održava se druga liitacija 20.5.2002. godine u Lukavici. Na istu se ponovo prijavljuju Malkić i Babić, ali je Vitković u međuvremenu Direkciji za privatizaciju dostavio mišljenje da se smanji početno stanje bilansa sa 35 na 10 miliona KM, što Borislav Obradović, tadašnji direktor Direkcije za privatizaciju uvažava. Na ponovljenoj licitaciji ponovo se prodaje 24.88 odsto državnog kapitala, ali ovog puta po vrijednosti od 10 miliona KM. Da stvar bude još zanimljivija, konačna izlicitirana cifra koju je ostvario Živko Babić i Roland Bruner, švajcarski državljanin i pripadnik policije Kantona Cirih (tadašnji predstavnik IPTF-a u Banjaluci) iznosila je svega milion i po maraka!
Kao krajnji kupci državnog kapitala u ODP „Autoprevoz“ upisani su Živko Babić i Roland Bruner sa po 50 vrijednosti kapitala od 24.88 odsto od 10 miliona KM, što je upisano u Centralni registar hartija od vrijednosti RS.
“Obavještavamo Vas da je emitent hartija od vrijednosti Autoprevoz a.d. Banja Luka registrovan u Centralnom registru dana 22.04.2003. godine sa osnovnim kapitalom 10.436.703,00 KM koji je podijeljen na akcije koje su registrovane u Centralnom registru na računima akcionara“, rekli su nam u Centralnom registru i dodali da Centralni registar ne raspolaže podacima koji se tiču vrijednosti kapitala u ODP „Autoprevoz” na dan 20.05.2002. godine, niti je emitent hartija od vrijednosti u obavezi da finansijski izvještaj dostavi Centralnom registru, pa su nas uputili na Agenciju za posredničke, informatičke i finansijske usluge Banja Luka (APIF). Međutim, ni od njih nismo dobili traženu informaciju o vrijednosti kapitala u ODP “Autoprevoz” na dan 20.5.2002.
Nakon privatizacije državnog kapitala, Babić i Sladomir Đurić, tada vozač u Autoprevozu, u Kotor Varošu obavljaju razgovor sa Nikolom Dubočaninom, vlasnikom stare devizne štednje, da im Dubočanin proda staru deviznu štednju u vrijednosti od 1.6 miliona DM po cijeni od 40 odsto nominalne vrijednosti, uz uslov da Dubočanin može da kupi privatni autobus koji će voziti pod firmom „Autoprevoz“, te da će taj autobus biti raspoređivan na profitabilne linije na prostoru bivše Jugoslavije. Po tom dogovoru, autobusom je trebalo da upravlja sin Nikole Dubočanina i drugi vozač koga Dubočanin odabere, te da će bruto prihod ostvaren od strane tog autobusa biti računat u korist A.D. „Autoprevoz“ sa 28 odsto, a 72 odsto u korist Nikole Dubočanina. Troškovi održavanja autobusa, plate, dnevnice i doprinosi za vozače, po tom dogovoru, trebalo je da padaju na teret „Autoprevoza“. Dubočanin je, prema našim saznanjima, prihvatio takav dogovor.
Nakon potpisivanja navedenog ugovora, Dubočanin kupuje polovan autobus marke Setra i dovozi ga u „Autoprevoz“. Autobus je raspoređen da vozi na liniji Banjaluka – Zadar. Kada se dogodila saobraćajna nesreća gdje je Dubočaninov sin lakše povrijeđen, Babić i Đurić upućuju kontrolu na lice mjesta, a kontrola konstatuje da je Dubočaninov sin doživio epileptični napad ispred graničnog prelaza Strmica. Kontrolu su obavili Pavlović Pero i Sandić Milivoje. Zapisnik o izvršenoj kontroli Vitković šalje ljekarskoj komisiji Kliničkog centra za ocjenu radne sposobnosti Dubočaninovog sina, na osnovu čega se isti proglašava tjelesno i duševno nespobnim za upravljanje autobusom, zbog čega dobija i otkaz. Dubočaninov autobus biva stavljen na raspolaganje Martić Pani iz Šipova, te Kojičinović Momiru i Đurić Marku iz Banjaluke.
Navedena lica nakon toga su upravljali autobusom i vozili na liniji Banjaluka – Herceg Novi, te su prikazivali kvarove na vozilu zbog kojih je bilo potrebno izvršiti zamjene (vitalnih dijelova) kompletnog mjenjača i diferencijala. U obračunskoj službi popravke su knjižene kao teret na račun Nikole Dubočanina, mimo ugovora, zbog čega je ekonomski sektor odbijao da isplati dobit od 72 odsto Nikoli Dubočaninu, prikazujući to kao zajedničko ulaganje u sredstva za održavanje autobusa.
Isti autobus je korišten dok nije dostigao maksimum eksploatacije, nakon čega je rashodovan jer nije zadovoljavao tehnički minimum.
Nakon toga, Sladomir Đurić sačinjava kontroverzne ugovore o kupoprodaji akcija A.D. „Autoprevoz“ zaključene između njega i Rolanda Brunera, ovjerene u kancelariji advokata Branislava Račića, donedavnog predsjednika Advokatske komore Republike Srpske. Prema nezvaničnim informacijama do kojih je došao naš portal, na promet tih akcija nikada nije plaćen porez.
Sladomir Đurić je preko opštinske matične službe iz Kotor Varoša sačinio punomoći kojima vlasnici akcija (mali akcionari) daju ovlaštenje Sladomiru Đuriću da ih on zastupa na skupštini akcionara. Tako pribavljenim punomoćima Đurić je odlučivao o raspolaganju sredstvima A.D. “Autoprevoz”. Trgovina nikada nije obavljena preko berze i centralnog registra hartija od vrijednosti, uz obavezu plaćanja poreza 10 odsto na promet nekretnina. Na bazi takvih dokumenata, prilikom svake skupštine akcionara A.D. „Autoprevoz“, Sladomir se legitimisao sa vlasništvom 12.04 odsto akcija, kojima on raspolaže po osnovu ovlaštenja malih akcionara i 12.16 odsto akcija na račun ovlaštenja koje mu je dao Roland Bruner na dan 31.12.2006.
Živko Babić je raspolagao sa 12.16 odsto akcija A.D. „Autoprevoz“, dok je Fond PIO raspolaogao sa 8.11 odsto, Fond za restituciju sa 4.05 odsto, Polara invest sa 2.76 odsto i Zepter fond sa 1.98 odsto. Mali akcionari su imali 27.81 odsto.
Od tada pa do 2009. godine, Đurić Sladomir i Živko Babić su pod sumnjivim okolnostima od sitnih akcionara u A.D. „Autoprevozu“ obezbijedili pismena ovlaštenja da ih Živko Babić i Sladomir Đurić predstavljaju, odnosno da im prodaju akcije po cijenama koje Babić i Đurić odrede.
Starije osoblje je mahom pristalo da da ovlaštenja za zastupanje na skupštini akcionara, čime su Đurić Sladomir i Živko Babić, Fond PIO i Fond za restituciju ostvarili strukturu vlasništva od 51 odsto.
Sve vrijeme članovi UO u A.D. „Autoprevoz“ Banjaluka bili su Nenad Kremenović i Duško Dobrijević, direktor D.O.O. „Golubić“, a u ime Brunera i Đurića Goran Maričić, sadašnji direktor Poreske uprave i Goran Račić, sadašnji predsjednik Privredne komore RS za regiju Banjaluka. Ostala dva člana UO su bili iz reda sindikata.
- godine LHB banka je otvorila svoje predstavništvo u Laktašima, nakon čega je poslala ponudu gradu Banjaluci da ima idejni projekat za rješenje stare autobuske stanice površine 12.3 dunuma, sa prijedlogom da se na navedenom prostoru izgradi tri nivoa podzemnih garaža, tri petospratnice i da LHB banka za tu imovinu isplati 36 miliona evra. U tom periodu gradonačelnik Banjaluke je bio Dragoljub Davidović, koji je primio zvaničnu ponudu. Od dana prijema tog zahtjeva, Davidović je tražio način da prometuje staru autobusku stanicu. Od arhivara Banjaluke traženo je da iz arhive izvadi sve ugovore zaključene između ODP „Autoprevoz“ i Zavoda za izgradnju grada Banjaluka o zamjeni zemljišta na staroj autobuskoj stanici za lokaciju nove autobuske stanice.
Na osnovu tih ugovora o zamjeni zemljišta, kako naš portal nezvanično saznaje, Davidović dolazi do zvaničnih dokumenata u kojima se tvrdilo da zemljište na staroj stanici nije zamijenjeno za novu stanicu, već da ga je RO „Autoprevoz“ prodao Zavodu za izgradnju za iznos od 38.557.029 dinara. Ovjera ovakvog ugovora izvršena je u Trnu, kod matičarke Joldžić S.
Davidović je nakon toga LHB banci pokušao da, na osnovu tog ugovora, prikaže da je Grad Banjaluka vlasnik zemljišta stare autobuske stanice i da grad može, bez bilo kakvih smetnji, da prometuje ovim zemljištem.
Kada je saznao sve navedeno, Babić je otišao u Trn kod iste matičarke i ovjerio ugovor da je SIZ Stanovanja Banjaluka 22.10.1979. prodao RO „Autoprevozu“ zemljište stare autobuske stanice za isti iznos – 38.557.029 dinara. Na bazi takvog ugovora, Babić je koristeći prijateljske veze sa šefom gruntovnice u Banjaluci Vitomirom Mikićem, svekrom Babićeve kćerke, izvršio upis u katastar i gruntovnicu, kojom se označava da je Autoprevoz vlasnik predmetnog zemljišta. Zahvaljujući toj uknjižbi, omogućena je prodaja 4.3 dunuma zemljišta jednoj švajcarskoj firmi za 12.5 miliona evra. To zemljište pripada dijelu parcele na kojoj se nalazi Muzej savremene umjetnosti RS.
Međutim, predstavnik Udruženja malih akcionara “Autoprevoza” Branko Predragović za Glas Srpske je još 2013. tvrdio da je po ugovoru vlasništvo “Autoprevoza” samo zgrada autobuske stanice, ali ne i 12 dunuma zemljišta koje prodaju, te da je riječ o zemljištu koje nije ušlo u bilans stanja “Autoprevoza” kada je firma 2002. godine privatizovana.
Tvrdio je da je, prema izvodu iz katastra iz septembra 2012. godine, zemljište koje vlasnici “Autoprevoza” prodaju u vlasništvu grada Banjaluka.
Predragović je tada istakao da većinski vlasnici “Autoprevoza” tih 12 dunuma zemljišta, koje se nalazi na četiri katastarske čestice, u oglasu prodaju kao “lokaciju u vanknjižnom vlasništvu Neobasa” kako bi izbjegli plaćanje obaveza prema državi u iznosu od 24,32 odsto od ukupne vrijednosti privatizovanog.
“Neobas” je druga Babićeva firma čiju je imovinu prenio na “Autoprevoz”.
„Zemljište grada Banjaluka moglo bi da bude prodato na kriminalan način kao što se to desilo sa halom u Kotor Varošu koja nije bila ušla u privatizacioni bilans “Autoprevoza” i bila je predmet sudskog spora sa opštinom, ali je Babić, ipak, prodao putem svoje treće firme Prevoz Golub”, još tada je objasnio Predragović.
Ostaje pitanje kako je moguće da su i Babić i Davidović došli u posjed zvaničnih javnih dokumenata koji potpuno isto zemljište tretiraju kao vlasništvo potpuno različitih pravnih lica.
Od dana privatizacije državnog kapitala u A.D. „Autoprevoz“ postignut je dogovor između Živka Babića, kupca državnog kapitala, Borislava Vitkovića, generalnog direktora i Zvonka Savića, izvršnog direktora pravnog sektora da se podijele uloge oko nabavke sredstava za A.D. Autoprevoz. Vitkoviću je pripala uloga posrednika u nabavci goriva za Autoprevoz, na mjesečnom nivou u količini od 260 tona. Zvonku Saviću je pripadalo 10 odsto od štampanih karata za potrebe A.D. Autoprevoza, za šta je angažovao sopstvenu štampariju “COMES grafika” Banjaluka. Kao šef pravnog sektora zaključivao je ugovore sa sopstvenom firmom.
Na bazi tog dogovora, Živku je pripala uloga nabavke motornog ulja, ulja za mjenjače, diferencijale, rashladnih tečnosti i nabavke autobusa. Takva raspodjela poslova je funkcionisala do jula 2004. godine, kada je Savić naštampao 50.000 karata nominalne vrijednosti od jednu marku i uz saglasnost Vitkovića, iste, kao ponovljenu seriju, za prvu pologodište 2004. godine donio i stavio u promet preko Autobuske stanice Banjaluka. To je otkriveno od strane rukovodstva stanice, o čemu je obaviještena policija. Tada je došlo do sukoba između Vitkovića, Savića i Babića, što je izazvalo podjelu akcionarskog društva na dvije grupe. Kupac državnog kapitala Živko Babić je pridobio većinu sitnih akcionara i sindikalnu organizaciju A.D. „Autoprevoz“, na osnovu čega je dotadašnji generalni direktor Borislav Vitković smijenjen, kao i Zvonko Savić, uz mjere prestanka radnog odnosa. Na poziciju generalnog direktora A.D. „Autoprevoz“ Banjaluka, Babić sa većinom sitnih akcionara imenovao je, sada već pokojnog, Simu Dakića.
Dana 6.9.2004. godine bez odluke Upravnog i Nadzornog odbora i bez odluke generalnog direktora, Babić je otišao u Rusiju gdje je zaključio ugovor o kupovini 7 autobusa marke Liaz – 5256 po nabavnoj cijeni od 46.500 evra.
Prema tadašnjem pravilniku i Zakonu o javnim nabavkama, za svako investiciono ulaganje preko 10.000 KM, bila je potrebna odluka Upravnog i Nadzornog odbora. Na osnovu zaključenog ugovora, Babić je angažovao sedam vozača A.D. „Autoprevoza“ koji su u tom momentu imali hrvatske pasoše, a koji su prevezli autobuse iz Moskve u Zagreb, putem posredničke firme „MKT Otpremništvo“ Zagreb d.o.o. Svaki vozač je dobijao garancijsku izjavu o vrsti autobusa, tipu autobusa i broju šasije. Takođe, vidljiva je bila i cijena autobusa u evrima. S obzirom na to da je ugovorena cijena bila 46.500 evra sa dovozom autobusa u Zagreb.
U periodu dolaska autobusa u Zagreb i njihovog ulaska u Republiku Srpsku, Babić je u Zagrebu, u Kranjčevićevoj ulici 11 (stadion NK „Zagreb“) registrovao novootvorenu firmu „Kotor Prijevoz“ d.o.o. sa osnivačkim ulogom od 20.000 maraka.
Ta firma je bila posrednik u uvozu autobusa Liaz – 5256. Interesantno je da je nakon godinu dana eksploatacije autobusa, neradnim danom (subotom) u Autoprevoz došao carinik Radiša Kutić iz Kneževa i zahtijevao da se autobusi povuku sa linije, kako bi se s njih skinule tablice, te da se vrate u Gradišku na “ponovno carinjenje”, što je i učinjeno.
Babić je u Zagrebu angažovao Renatu Plešnar za usluge oko zaključivanja ugovora između „Kotor prijevoza“ i A.D. Autoprevoza Banjaluka izbjegavajući firmu “MTK Optremništvo”, a čije usluge su plaćene 10 hiljada evra sa računa Autoprevoza.
Po osnovu fakture iz 2005. „Autoprevoz“ kupuje dva autobusa u iznosu od 126.000 evra i 65.000 evra. Nakon dovoza dva autobusa u Banjaluku, Babić pravi kupoprodajni ugovor zaključen između MD „Reisen“ AG i „Autoprevoza“, kojim prodaje isti autobus za iznos od 128.000 švajcarskih franaka. M.D. „Reisen“ je registrovan u Cirihu sa strukturom vlasništva: 33 odsto Živko Babić, 33 odsto Sladomir Đurić i 33 odsto Dušan Matić. Cjelokupan iznos plaćen od strane „Autoprevoza“ završio je na računima firme u vlasništvu trojie navedenih.
Kao dokaz za izvlačenja kapitala od strane Đurića i Babića služe putni nalozi za službena putovanja u Bujanovac, gdje Autoprevoz nikada nije imao niti kooperante, niti bilo kakva interesovanja.
Tokom 2002. godine Babić je sa autootpada u Švajcarskoj uvezao pet autobusa godine proizvodnje1988. Kao rezervne dijelove za autobuse PP „Golubić“ iz Kotor Varoša. Iste autobuse je registrovao u SJB Kotor Varošu preko referenta – supruge njegovog sestrića. Tako registrovane autobuse na Golubić d.o.o. Kotor Varoš, Babić je prodao Autoprevozu za iznos od 520.000 KM.
Na bazi svih nezakonitih isplata na štetu „Autoprevoza“, a u korist Babića i Đurića, smanjivana je vrijednost kapitala u korist Autoprevoza, a povećavala se u korist Babića i Đurića 2004. 2005. i 2006.
Nastaviće se…
Autor: Stefan Blagić
