STROGO POVJERLJIVO: Kako su na dvije pijace egzotičnih životinja u Kini nastala dva virusa koja su poharala čovječanstvo u posljednjih 20 godina
Broj smrtnih slučajeva uslijed širenja zaraze koronavirusa u svijetu dostigao je 8.419, a prema posljednjim podacima zaraženo je više od 198.300 ljudi iz 165 zemalja svijeta.
I dok su mediji zaokupljeni posljedicama, naučnici pokušavaju da nađu rješenje, malo ko se ovih dana bavi uzrocima. Tačnije činjenicom da su virus Kovid-19, baš kao i SARS iz 2002. godine, počeli da se šire svijetom iz Kine, sa identičnog mjesta – pijaca hrane u Vuhanu i pokrajini Guangdong na kojima se prodaju egzotične životinje. Zajednička karakteristika oba virusa koja su nastala na ovim mjestima jeste da pripadaju porodici koronavirusa, prenose se sa čovjeka na čovjeka i izazivaju respiratorne infekcije – u najtežim slučajevima i sa smrtnim ishodom.
Za porijeklo Kovid-19 smatra se pijaca u Vuhanu, gdje je na početku epidemije u Kini od prvih 41 pacijenata – čak 27 posjetilo ovaj market.
Pijaca je ubrzo zatvorena, što nije prvi put da se jedna pijaca zatvara zbog izbijanja epidemije. Naime, identična mjera sprovedena je 18 godina ranije, na jugu Kine, na sličnoj pijaci, “rasadniku virusa”.
U slučaju KOVID-19 postoje indicije da su nosioci virusa slijepi miševi, koji su prenijeti na pangolina, jedinstvenu vrstu sisara čije tijelo prekriva krljušt, a koji datira iz vremena kada su dinosaurusi hodali Zemljom prije oko 80 miliona godina. Odatle se, po svemu sudeći, virus prenio na čovjeka.
A evo i kako…
-
LAKO SE PRENOSI: Sa pangolina, na čovjeka… -
…pa dalje sa čovjeka na čovjeka…
Da bi se virus razvijao i mutirao potrebni su mu različiti domaćini. Tu je ključnu ulogu odigrala ilegalna trgovina divljim životinjama u Vuhanu. Konkretno, pijaca je bila mjesto gdje su životinje držane u nehigijenskim uslovima, ubijane i prodavane za dalju konzumaciju.
“To nije bilo uopšte iznenađujuće. Takođe, mislim da nije iznenadilo ni mnoge naučnike”, smatra Piter Li, profesor gradskog Univerziteta u Hjustonu i ekspert za trgovinu životinjama.
On objašnjava da su kavezi sa životinjama bili naslagani vertikalno jedni na druge, tako da su se različite tečnosti, kiša, krv i izlučevine mnogobrojnih vrsta, sa vrha slivale na životinje čiji su kavezi na dnu.
Upravo tako se virus širio sa jedne na druge životinju, od kojih je svaka imala potencijal da nosi svoj virus, da bi zatim došao u kontakt sa čovjekom.
ZAŠTO JE DOZVOLJENA TRGOVINA DIVLJIM ŽIVOTINJAMA U KINI?
Razlog zbog kojeg su sve ove životinje dostupne na pijacama u Kini datira od vremena velike gladi sedamdesetih godina dvadesetog vijeka, koja je odnijela više od 36 miliona ljudi.
S obzirom na to da je komunistička vlast diktirala čitavu proizvodnju hrane, te nije imala dovoljno resursa da nahrani skoro milijardu ljudi, vlada je 1978. godine donijela odluku o pokretanju privatnih farmi.
Većina farmi gajila je živinu, svinje, goveda, dok se manji broj odlučio na proizvodnju divljih, egzotičnih životinjskih vrsta.
“Na početku su to bili mali proizvođači gdje su u zadnjem dijelu dvorišta gajili npr. kornjače, što je označilo početak trgovine egzotičnim životinjama. Pošto je to donijelo profit porodicama, kineska vlada je dozvolila i ohrabravala takvu vrstu trgovine”, objašnjava prof. Li.
Tako je rođena čitava industrija, masovna proizvodnja i profit, iza kojih je stala država. Ona je divlje vrste Zakonom iz 1988. godine proglasila kao prirodni resurs, što im je omogućilo dalju eksploataciju.
Farme su rasle, pojedine su npr. počele sa ugzajanjem tri, a kasnije su dosagle i 1.000 medvjeda.
Dodatni problem predstavljaju i ilegalne trgovine životinjama, poput tigrova, nosoroga ili pangolina.
Početkom 2000-ih pijace su već u ponudi imale sve moguće vrste divljih, egzotičnih životinja.
Sa jedne takve u Guangdong, došao je i SARS 2002. godine.
Postavlja se pitanje zbog čega trgovina divljim životinjama nije momentalno zabranjena, a tržnice trenutno pozatvarane.
“Udio u industriji sa trgovinom divljim životinjama bio je sićušan u ogromnom BDP Kine, ali industrija ima veoma jak lobi i prisutan je kod bogatih i moćnih koji smatraju da njihova upotreba koristi u borbi protiv bolesti, u bodi bildingu, kao afrodizijak itd. mada nijedna od navedenih tvrdnji nije dokazana. Većina stanovnika Kine ne jede divlje životinje”, objašnjava prof. Li.
Ipak, kineska vlada riješila je da podrži uticajnu manjinu na uštrb zdravlja čitave populacije. Poslije novog izbijanja pandemije koronavirusa koji kosi živote širom planete, javnost u Kini se pita da li smo nešto naučili do sada i šta treba da se desi da pijace poput one u Vuhanu budu zauvijek zatvorene, a trgovina divljim životinjama ugašena.
Do tada, treba naglasiti da vakcine protiv KOVID19 i SARS još uvek nisu pronađene.
TEKST: Preokret FOTO/VIDEO: Vox/Printscreen
